Układanie wyrazów z liter, czyli Scrabble

Scrabble to (wraz ze swoimi odmianami) najpopularniejsza gra słowna na świecie. W polskiej sieci może być przez część użytkowników rozpoznawalna jako Literaki. Najprościej mówiąc to gra w układanie wyrazów z liter. Oczywiście sztuka grania w Scrabble jest znacznie bardziej skomplikowana niż na pozór by się to wydawało. Przydatna okazuje się znajomość nie tylko jak największej skomplikowanych słów, ale też przede wszystkim dwu- i trzyliterówek oraz zasad ich odmiany. Anagramy ich konstruowanie to ważny aspekt gry. Nie znaczy to jednak, że Scrabble to gra tylko dla profesjonalistów – jeden z największych atutów tej gry tkwi w uniwersalności. Jest ona odpowiednio dla kompletnych żółtodziobów jak i dla graczy zdecydowanie bardziej doświadczonych. Jedni i drudzy mnóstwo ważnych informacji znajdą właśnie na Wordshelper!

Kiedy powstało scrabble?

Gra powstała w 1931 roku, więc w przyszłym roku będzie obchodzić dziewięćdziesiąte urodziny. Scrabble na początku nazywało się „Criss-Cross”. Na pomysł stworzenia tego typy gry słownej wpadł architekt Alfred Mosher Butts. Ten pochodzący z Rhinebeck w stanie Nowy Jork mężczyzna nie pracował wówczas w zawodzie. Skłoniło go do szukania możliwości zarobku w oryginalnym pomyśle na grę planszową gdzie sednem będzie układanie wyrazów z liter. Co ciekawe, zainspirował się zabawą słowną ze “Złotego żuka” Edgara Allana Poe. Słynny amerykański pisarz grozy stworzył historię, w której główny bohater w celu zdobycia skarbu był zmuszony do rozwiązania zagadki słownej. Musiał w tym celu posłużyć się umysłową żonglerką poszczególnymi literami alfabetu.

Alfred Butts planował nazwać grę “Lexuko”, jednak do producentów wyruszył już z “Criss Cross Words”. Znacznie lepiej oddawało to cel zabawy polegającej na układaniu wyrazów z liter. Niestety (jak się potem okazało, głównie dla siebie samych), producenci kompletnie zlekceważyli wynalazek Buttsa. Sprzedać prawa do gry udało mu się dopiero po długich poszukiwaniach prawnikowi Jamesowi Brunotowi. Przy okazji twórca ulepszył grę i kolejny raz zmienił nazwę na dobrze nam znane “Scrabble”.

Rozkład liter w scrabble

Rozkład liter w grze był dokładnie taki sam, jak rozkład liter na jednej z tytułowych stron „New York Timesa”. Od tamtej pory liczba płytek z poszczególnymi znakami alfabetu nie zmieniła się. Przynajmniej, jeżeli chodzi o wersję anglojęzyczną, bo każdy język, w którym powstała odmiana Scrabble (większość oficjalna – obecni właściciele praw do marki rozprowadzają grę pod taką samą nazwą na całym świecie) posiada inną liczbę.

W języku polskim rozkład liter wygląda następująco:
1 punkt: A (dziewięć), I (osiem), E (siedem), O (sześć), Z (pięć), R (cztery), S (cztery), W (cztery)
2 punkty: C (trzy), D (trzy), K (trzy), L (trzy), M (trzy), P (trzy), T (trzy), Y (trzy)
3 punkty: B (dwie), G (dwie), H (dwie), J (dwie), Ł (dwie) i U (dwie)
5 punktów: Ą (jedna), Ę (jedna), F (jedna), Ó (jedna), Ś (jedna), Ż (jedna)
6 punktów: Ć (jedna)
7 punktów: Ń (jedna)
9 punktów: Ź (jedna)
0 punktów: puste (dwie)

Na początku rozgrywki Scrabble każdy z maksymalnie czterech graczy otrzymuje 7 płytek z literami. Jego zadaniem jest układanie wyrazów z liter na planszy tak, by tworzyły słowo, jakie istnieje w języku polskim (nie będąc przy tym skrótem lub nazwą własną). Może być ono samodzielne (to znaczy gracz układa je tylko z tych liter, którymi aktualnie dysponuje) lub też stworzone poprzez dołożenie płytek do wyrazu znajdującego się już na planszy. Jedynym warunkiem jest konieczność przecięcia się lub zetknięcia nowego wyrazu z tymi, jakie znajdują się aktualnie na planszy i ułożenie go w pionie bądź poziomie. Nie można układać wyrazów na skos, nie można również części płytek położyć poziomo, a części pionowo.

Premie i punktacja za odpowiednie układanie wyrazów z liter

Na planszy znajdują się pola z premiami – literowymi i słownymi, dwu- i trzykrotnymi. Podwójna premia literowa oznacza, że wartość litery, która zostanie położone na pole nią oznaczone, będzie pomnożona razy dwa. Potrójna premia słowna oznacza z kolei, że wartość całego ułożonego słowa z liter będzie pomnożona razy trzy. Teoretycznie (chociaż jest to ekstremalnie rzadki przypadek), można uzyskać słowną premię 27-krotną (to znaczy jedno słowo obejmuje aż trzy trzykrotne premie literowe. W takim przypadku bonusy kumulują się). Zazwyczaj jednak rywale blokują sobie dostęp do najwyższych premii. Rozgrywkę wygrywa się poprzez uzyskanie wielu premii literowych oraz dwukrotnych słownych. Dodatkowo można uzyskać specjalną premię w wysokości pięćdziesięciu punktów, jeżeli ułoży się słowo ze wszystkich 7 liter. Rozgrywkę Scrabble wygrywa ten gracz, który uzyska większą łączną sumę punktów w momencie, w którym nie pozostanie do wykorzystania już żadna ze stu płytek.

Układanie wyrazów z liter, wyszukiwanie anagramów i zabawa ze słowem to jedne z największych atutów Scrabble. Jeżeli jednak chcecie zacząć z tą grą słowną przygodę na poważnie, pamiętajcie, że to dopiero początek przyda się też dobry słownik Scrabble! !